رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های شورای شهرهمدان در دفتر همشهری: آموزش شهروندی و جشنواره شهروند برگزیده/ در پی اجرایی شدن شورای اجتماعی محلات هستیم.
برگزاری جشنواره شهروند برگزیده اگرچه اتفاق خوبی است اما ایرادات زیادی نیز به آن وارد شده است و خیلی‌ها به دلیل همین اشکالات حاضر به شرکت در آن نشده‌اند. حمید بادامی‌نجات؛ رئیس برگزاری این جشنواره و رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های شهر با حضور در دفتر تحریریه روزنامه همشهری همدان به برخی سوالات ما در این زمینه پاسخ داد که بخشی از آن را می‌خوانید.
چه شد که به فکر برگزاری این جشنواره افتادید؟
تقریبا با آغاز شورای پنجم، یکی از اهداف ما آموزش شهروندی تعریف شد. برای رسیدن به این هدف باید یک سری زیرساخت‌ها فراهم و آماده باشد. نخستین کار ما پیگیری تدوین سند آموزش شهروندی بود که به سرانجام برسد و این سند، بسیار جامع و کامل تدوین شد و بسیاری از اساتیدی که این سند را مطالعه کردند، نظر مساعدی به ما انتقال دادند و در شورا هم مصوب شد. برای پیگیری این سند، جشنواره شهروند برگزیده را که ۱۰ پیش برگزار می‌شد، را احیا کردیم. نخستین هدفی که این جشنواره دارد این است که بسترهای لازم برای آموزش شهروندی را فراهم کند. مساله دیگر این است که وقتی ما می‌خواهیم چیزی را به شهروندان آموزش دهیم باید بتوانیم الگوسازی کنیم و این الگوسازی اهمیت ویژه‌ای دارد.
در حال حاضر در کجای جشنواره هستید؟
از آبان سال گذشته که ما کار خود را آغاز کردیم تا بهمن سال گذشته که ثبت‌نام به صورت رسمی صورت گرفت و تا به امروز که ۲ ماه از سال می‌گذرد، پرونده‌های افرادی که در این جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند یا از سوی شخصی یا ارگانی معرفی شده‌اند، تکمیل شده است. تا به امروز بیش از ۷۰۰ نفر در جشنواره ثبت‌نام کرده‌اند و مشکل اصلی ما در جمع‌آوری پرونده است. بیشتر افراد به خصوص افرادی که از سوی دیگران معرفی شده‌اند، افرادی هستند که با وجود این‌که نماد این شهر محسوب می‌شود و سال‌ها به این شهر خمدت کرده‌اند اما گمنام هستند و همچنان دوست دارند گمنام بمانند و همکاری لازم را برای تکمیل پرونده ندارند. بنابراین در مرکز مطالعات و پژوهش‌های شورای شهر گروهی تشکیل شده و اعضای این گروه حضوری به این افراد مراجعه می‌کنند و با گرفتن مدارک، پرونده‌ها را تکمیل می‌کنند. سال ۸۵ و ۸۶ داوری این جشنواره معتمدمحور بود و انتخاب شهروندان برگزیده بر اساس شناخت داوران انجام شد و هیچ‌وقت شاخص و ملاک برای آن تعریف نشده بود. اما امسال شاخص‌ها و ملاک‌هایی تعریف شده تا اگر بعد از پایان جشنواره کسی درباره نحوه انتخاب شهروندان برگزیده از ما سوال کرد، به صورت مستند دلایل خود را بیان کنیم. بنابراین کار ما سخت شد و نتوانستیم اختتامیه جشنواره را به ۹ اردیبهشت؛ همزمان با روز شوراها برسانیم و هنوز هم تصمیم نگرفته‌ایم که اختتامیه بعد از ماه مبارک رمضان برگزار شد یا یک شهریور؛ همزمان با روز همدان. مرکز مطالعات و پژوهش‌های شهر بیشتر تمایل دارد آیین اختتامیه بعد از ماه مبارک رمضان برگزار و روند کاری ما آغاز شود. چون هدف فقط برگزاری جشنواره نیست و ما می‌خواهیم این افراد را به شهروندان معرفی کنیم.
داوران جشنواره چه کسانی هستند؟
دو نفر از داوران کامران گردان و رضوان سلماسی از اعضای شورای شهر هستند که خودشان قبلا به عنوان شهروند برگزیده انتخاب شده‌اند. بنده هم بدون حق رای در بین داوران حضور دارم و به عنوان دبیر در کمیته داوران فعالیت می‌کنم. اساتید دانشگاه، رئیس بنیاد ملی نخبگان و ۲ نفر از کسانی که در دوره‌های قبلی رئیس و دبیر جشنواره بودند نیز در بین داوران جشنواره حضور دارند. بنابراین داوران ترکیبی از نمایندگان مردم و اساتید دانشگاه هستند. ما امیدواریم منتخبان، استحقاق عنوان شهروند برگزیده را داشته باشند.
بعد از ۱۰ سال دوباره این جشنواره را برگزار می‌کنید. اگر به روز اول برگردید، چه کارهایی انجام نمی‌دهید؟
هر برنامه‌ای خطاهای خود را دارد و فکر می‌کنم اگر به عقب برگردیم کمی شاخصه‌های جشنواره را تقلیل می‌دادیم چون شاخص‌هایی داریم که خیلی‌ها جرات نمی‌کنند جلو بیایند. مثلا آدم‌های بزرگی هستند اما عوارض شهرداری را پرداخت نکرده‌اند یا کارهای بزرگی کرده‌اند اما جرایم راهنمایی و رانندگی زیادی مرتکب شده‌اند. اگر شاخص‌ها تقلیل داده می‌شد جامعه بزرگ‌تری از شهروندان می‌توانستند در این جشنواره شرکت کنند. هرچند همین الان هم وضعیت مناسبی داریم و حتی این شخاص‌ها باعث شده تلنگری به این افراد بخورد که چرا ما نباید این کار را انجام می‌دادیم.
ما انتقاداتی به این جشنواره داریم؛ اول این‌که مسأله خوداظهاری کمی تحقیرآمیز به نظر می‌رسد که برای مثال من بگویم من خیلی خوبم و خودنمایی کنم که در شأن و جایگاه یک سری از بزرگان شهر ما نیست. موضوع دیگر مولفه‌هایی مانند اعتقادات مذهبی یا عضویت در فلان انجمن که آدم را یاد ۴۰ سال پیش می‌اندازد. یا مثلا داشتن کتابخانه شخصی چه تأثیری روی رفتار شهروندی من دارد؟ خودتان در این‌باره چه فکر می‌کنید؟
ما با بعضی مولفه‌ها می‌خواهیم ببینیم شهروندان ما چقدر مشارکت‌پذیر هستند و هیچ شاخصی برای آن نیافتیم مگر این‌که عضو تشکل یا انجمن باشند. درباره شاخص‌های اعتقادی هم بالاخره بعضی مسائل اهمیت دارد. در فرم‌های ارائه شده ۱۷ مولفه کمی و ۱۶ مولفه کیفی هستند. کمی‌ها که مشخص هستن اما کیفی‌ها را چون قابل اندازه‌گیری نبود، خواستیم به صورت خوداظهاری باشد. هرچن قبول دارم که در شأن بسیاری از بزرگان ما نیست بنابراین خودمان به سراغ آن‌ها رفتیم چون ما نیاز داریم شهروند برگزیده انتخاب کنیم و شهروند برگزیده نیازی ندارد انتخاب شود. اما به هر حال ایراد وارد است و ما سعی خواهیم کرد در دوره‌های بعدی این اشتباهات را تکرار نکنیم. اصل هدفی است که در حال نزدیک‌شدن به آن هستیم.
بله بالاخره شما یک بانک اطلاعاتی از ۷۰۰ نفر تهیه کرده‌اید و این اتفاق خوبی است…
ما الگوسازی می‌کنیم و این الگوها تا سال‌ها در ذهن شهروندان ما ماندگار می‌شوند مانند پلیس مهربان یا رضوان سلماسی که الگویی در این شهر شده‌اند. هدف ما الگوسازی است و بعد از آن تازه کار ما آغاز می‌شود چون قرار نیست ما یک جایزه به شهروندان برگزیده بدهیم و تمام شود چون اصلا جایزه برای این افراد مهم نیست. ما می‌خواهیم این افراد را به دیگران معرفی کنیم و از افکار و ایده‌های آن‌ها استفاده کنیم. حالا اندازه نزدیک‌شدن به این هدف به همت مسئولان اجرایی ما در شهرداری بستگی دارد و ما در شورای شهر فقط سیاست‌گذاری می‌کنیم.
مسأله دیگر این‌که قراردادن یک سری افراد در کنار بزرگان این شهر ممکن است به جایگاه این بزرگان آسیب بزند. مثلا این‌که ما پرویز اذکایی را کنار شخصی قرار دهیم که حالا یک کتابی چاپ کرده است. این نگرانی را چطور رفع خواهید کرد که یک رفع تکلیف نباشد؟
اگر قرار بر رفع تکلیف بود که ۹ اردیبهشت بهترین فرصت برای این کار محسوب می‌شد و شورای شهر هم از این موضوع بهره‌برداری می‌کرد. اما چون به دنبال تعیین تکلیف نبودیم اختتامیه را به تعویق انداختیم. ما به دنبال این نیستیم که صرفا چهره‌های شاخص این شهر که قبلا معرفی شده‌اند را دوباره معرفی‌کنیم. خب این افراد بزرگ هستند و همه آن‌ها را می‌شناسند. ممکن است یک نفر به اندازه پرویز اذکایی کتاب ننوشته باشد اما شاخص‌های شهروند برگزیده را داشته باشد. همین که یک نفر را تشویق کنیم که به جایگاه اذکایی برسد، هم خوب است. ضمن این‌که فراموش نکنیم ما می‌خواهیم شهروند برگزیده انتخاب کنیم نه نویسنده یا استاد دانشگاه یا رسانه برگزیده. این‌ها که صنف خود را دارند و انتخاب می‌شوند، ما می‌خواهیم شهروند برگزیده انتخاب کنیم که شاید اثر زیادی نداشته باشند. می‌دانیم که به ما انتقادات زیادی خواهد شد که چرا فلان کس انتخاب نشد یا چرا این اما اگر قرار بود نقد نشویم که اصلا جشنواره برگزار نمی‌کردیم. ما در پاسخ به انتقادات چند سوال خواهیم داشت؛ چرا معرفی نکردید و چرا خودتان را معرفی نکردید.
فرض کنیم اختتامیه برگزار شده و شهروندان برگزیده معرفی شده‌اند. برای این افراد به شهروندان چه خواهید کرد؟
مصر هستیم از این افراد در شورای اجتماعی محلات استفاده کنیم و از افکار آن‌ها بهره ببریم. ضمن این‌که یک بانک اطلاعاتی قوی جلوی چشم ماست تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنیم. یادمانی از این افراد شامل عکس و شرح حال مختصر آن‌ها خواهیم ساخت و رضوان سلماسی پیگیر ساخت یک بوستان مشاهیر در این شهر است تا نام این افراد در آن‌جا بماند و هر سال به تعداد آن‌ها افزوده شود. هیچ افتخاری برای من بالاتر از این نیست که چنین کاری برای شهروندان برزیده شهرم انجام دهم؛ افرادی که شاید خودشان هم نخواهند نامشان برده شود اما سرمایه اجتماعی این شهر هستند.
+++ستون سمت چپ
اتفاقات خوب در مرکز مطالعات و پژوهش‌های شورای شهر
رئیس مرکز مطالعات و پژوهش‌های شورای شهر درباره وضعیت فعلی این مرکز می‌گوید: یکی از اهداف ما افزایش نقش پژوهش در پروژه‌های شهری است و توانسته‌ایم این موضوع را تقویت کنیم. سال گذشته کارهای پژوهشی و زیربنایی و بنیادی خوبی در حوزه آموزش شهروندی در این مرکز انجام شد و حالا پیگیر تحقق شهر دوستدار کسب و کار برای همدان هستیم و مسئولان کشوری قول داده‌اند همدان را به عنوان آزمونه این مسأله در نظر بگیرند.
بادامی‌نجات ادامه می‌دهد: بتن‌های دوستدار محیط زیست و الکترونیکی‌کردن فرایند اقدامات شهرداری از دیگر اقدامات مورد پیگیری در این مرکز است. در راستای شفاف‌سازی فعالیت‌های شهرداری ما معتقدیم پورتابل سایت این ارگان باید طوری باشد که هر شهروندی با مراجعه به آن بداند شورای شهر و شهرداری چه می‌کند. ما به دنبال این هستیم که شهروندان را با شهرداری روبرو نکنیم و آن‌ها بتوانند به صورت اینترنتی کار خود را انجام دهند. در سال ۹۷ حدود ۷ میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی کرده‌ایم و معتقدیم شهرداری همدان در حوزه الکترونیکی‌بودن جزو ضعیف‌ترین شهرهاست و حق شهروندان است که کارهای خود را به راحتی با اینترنت انجام دهند. ما اعلام کرده‌ایم که در هر پروژه شهری باید مبلغی برای پژوهش در نظر گرفته شود.
وی در پاسخ به این سوال که حالا طرح تصیلی از دریچه مرکز مطالعات می‌گذرد، وضعیت چگونه است، توضیح می‌دهد: این مساله خارج از اختیارات شورای شهر است و شورا در نهایت می‌تواند این طرح را تصویب کند یا نکند. اما امسال حداقل کاری که ما کرده‌ایم این‌که در کمیته معماری و شهرسازی جلساتی برای طرح جامع برگزار کرده و سیاست‌های تعیین‌شده را در قالب پیشنهاد مانند در نظر گفتن مسیر دوچرخه‌سواری، ویلاها و باغ‌شهرها به اداره مسکن و شهرسازی ارسال کرده‌ایم. حالا امیدواریم این اداره پیشنهادات ما را در نظر بگیرد. ماجرای رینگ سوم و الحاق ۴ روستا به شهر هم قطعی نشده و نظر شورا هم بر عملی‌شدن آن نیست و مخالف اجرای آن است./ همشهری
دیدگاهتان را بنویسید